گربه نژاد اسفینکس (Sphynx) یک گربه کاملا بی‌مو است که می‌توان آن را یکی از باهوش‌ترین، مهربان‌ترین و اجتماعی‌ترین گربه‌ها دانست.
شاید در نگاه اول زمانی که تصویر این گربه را می‌بینید، این ویژگی‌های اغراق به نظر بیاید. اما کافی است مدتی را به بازی با آن بگذرانید.
قطعا از هوش و آداب‌دانی این گربه شگفت‌زده خواهید شد. در این مقاله به سراغ بررسی ویژگی‌های گربه نژاد اسفینکس رفته‌ایم تا به شما نشان دهیم یک گربه بدون موهای بلند هم می‌تواند جذاب و تودل‌برو باشد.
معرفی گربه نژاد اسفینکس و زادگاه
اولین گربه بی‌مو از گربه نژاد اسفینکس در ایالت اونتاریوی کشور کانادا در سال 1960 چشم به جهان گشود.
دلیل بدون مو بودن این گربه چیزی به جز جهش ژنتیکی نیست و بسیاری از دوستداران آن این جهش را اتفاق مبارکی می‌دانند. در آن زمان دانشمندان بسیاری تلاش کردند ژن جهش‌یافته در این گربه را شناخته و پرورش دهند. اما نتیجه فعالیت‌های آن‌ها انقراض گربه‌های پرورش‌یافته در اوایل دهه 80 به دلیل مشکلات بهداشتی بود.
گربه نژاد اسفینکس امروزی نتیجه دو جهش خود به خود ژنتیکی در گربه‌های کوتاه مو است. این گربه‌ها از نسل یک خواهر و برادر بدون موی کانادایی هستند که در سال 1975 به دنیا آمده و مزرعه‌داران آن‌ها را به پرورش‌دهندگان حیوانات خانگی فروختند.
تلاش پرورش‌دهندگان برای توسعه نژاد از دانشمندان موفق‌تر بوده و پای گربه‌های بی‌موی دوست‌داشتنی امروزی در راستای این تلاش‌ها به قرن 21 باز شده است.
نژادهای نزدیک به گربه اسفینکس
نژادهای گربه‌های بی‌موی پیتر بالد و دونسکو از نژادهای مشابه این گربه هستند اما ویژگی‌های متفاوتی دارند. گربه‌های پیتر بالد معمولا کوچک‌تر و لاغرتر از نژاد اسفینکس هستند و بسیار حساس‌ترند.
بنابراین مراقبت از آن‌ها کمی دشوارتر است. همچنین موهای بدن این گربه‌ها واضح‌تر بوده و بهتر دیده می‌شود. گربه‌های دونسکو نیز زاده روسیه بوده و به گربه‌سانان شبیه‌تر هستند.
ابعاد این گربه‌ها بزرگ‌تر بوده و طول عمر کمتری نیز دارند. به دلیل جهش ژنتیکی به وجود آمده در این گربه، امکان پیوند آن با دیگر نژادها به خصوص نژاد رکس وجود ندارد و بهتر است تنها با هم‌نژاد خود ازدواج کند.
گربه نژاد اسفینکس چه ویژگی‌هایی دارد؟
ویژگی‌های ظاهری
گربه نژاد اسفینکس به لطف موهای نداشته دارای ظاهری متمایز و نسبتا عجیب است. هرچند که دلیل اصلی معروفیت این گربه‌ها بی‌مو بودن آن‌ها است اما در واقع نمی‌توان آن‌ها را کاملا کچل دانست.
بر روی پوست گربه های نژاد اسفینکس یک لایه نازک و نرم مو وجود دارد که به سختی دیده می‌شود. این گربه‌های ممکن است چند تار سبیل و ابروی پراکنده نیز داشته باشند اما همین چند تار کوچک هم به سختی قابل دیدن هستند.
پوست این گربه‌ها معمولا رنگی بوده و با لک‌های کوچک و بزرگ تزیین شده است. طیف رنگی بدن آن‌ها بسیار گسترده است و از رنگ‌های غیرمتعارف قرمز و نارنجی تا رنگ‌های محبوب سیاه و سفید در آن‌ها وجود دارد.
لک‌های بدن آن‌ها معمولا بسیار زیبا بوده و بخش عمده‌ای از زیبایی خود را مدیون طرح‌های روی بدنشان هستند. البته اگر به پوست نقش دار گربه‌های اسفینکس علاقه‌ای نداشته باشید می‌توانید آن‌ها را با پوست ساده و یکدست خریداری کنید.
اگر به صورت گربه اسفینکس نگاه کنید اولین چیزی که توجه شما را جلب می‌کند صورت مثلثی شکل، چشم‌های درشت لیمویی و استخوان‌های برجسته گونه است. رنگ چشم‌های این گربه‌ها متغیر بوده و حتی ممکن است دو رنگ متفاوت را در چشم‌ها ببینید. گوش‌های بزرگ و خفاش مانند این گربه در کنار پوزه کوتاه او قیافه‌ای شبیه به شخصیت‌های فضایی فیلم‌های هالیوودی به او می‌بخشد. شکم گرد و بزرگ، پنجه‌های انگشت مانند کشیده و بدن عضلانی از دیگر ویژگی‌های ظاهری این گربه هستند. یکی دیگر از ویژگی‌های این گربه‌ها پوست پر از چین و چروک آن‌ها است. البته این موضوع بیشتر به دلیل نبود مو در بدن آن‌ها به چشم می‌آید.
ویژگی‌های شخصیتی گربه نژاد اسفینکس
گربه‌های نژاد اسفینکس خوب بلدند خود را در دل مردم جا کنند. این گربه‌ها هنگام بازگشت صاحبانشان با هیجان از آن‌ها استقبال می‌کنند و علاقه‌ای به تنهایی ندارند.
این گربه‌های به هر همراه دیگری علاقه نشان می‌دهند و به راحتی با سگ‌ها رفیق می‌شوند. بنابراین اگر قصد دارید یک سگ را به لیست حیوانات خانگی خود اضافه کنید اصلا نگران اسفینکس خود نباشید. رابطه گربه اسفینکس با کودکان نیز بسیار خوب است و به راحتی می‌توانند آن‌ها را سرگرم کنند.
این گربه‌های معمولا پر جنب و جوش، چابک و فعال هستند و به راحتی توجه مردم را به سوی خود جلب می‌کنند. به علاوه میزان هوش آن‌ها نسبت به دیگر نژادها بالاتر است و به دلیل وجود احساس کنجکاوی بسیار، قدرت درک بالایی داشته و به راحتی آموزش می‌بینند.
این گربه‌ها علاقه‌ای به نشستن روی سطوح سرد نداشته و لم دادن در بغل گرم و نرم صاحبانشان را به هر چیزی ترجیح می‌دهند. این گربه‌ها معمولا پر سر و صدا بوده و صدای بلندی دارند. بنابراین باید خود را برای گپ‌های طولانی‌مدت با صدای بلند آماده کنید.
سلامتی و طول عمر
گربه نژاد اسفینکس یک گربه چابک با بدنی قوی و ورزیده است و به همین دلیل معمولا سالم است و در صورت مراقبت صحیح به ندرت به بیماری مبتلا می‌شود.
طول عمر این گربه‌ها از 5 تا 15 سال متغیر بوده و وابسته به نژاد، محل زندگی و نحوه مراقبت دارد. این نژاد هیچ‌گونه بیماری‌های ژنتیکی ندارد اما استعداد زیادی در ابتلا به انواع بیماری‌ها از خود نشان می‌دهد.
در ادامه به برخی از رایج‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:
سرطان پوست
این بیماری معمولا در اثر قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید ایجاد می‌شود. از آنجایی که پوست این گربه‌ها پوشش محافظی ندارد خیلی زود به سرطان پوست مبتلا می‌شوند. باید از بیرون بردن آن‌ها در روزهای آفتابی خودداری کرده یا حداقل از کرم‌های ضد آفتاب بی‌خطر مخصوص استفاده کنید.
بیماری‌های پوستی
در صورتی که در نظافت پوست این گربه‌ها دقت کافی را به خرج ندهید، باید آن‌ها را برای درمان انواع بیماری‌های پوستی نظیر کهیر پیگمنتوزا، زخم‌های پوست‌های و عفونت‌های قارچی نزد دامپزشک ببرید.
بیماری قلبی HCM
این بیماری باعث ضخیم شدن عضلات قلب شده و از طریق اکوکاردیوگرافی قابل تشخیص است. این بیماری در اکثر گربه‌های نژاد اسفینکس وجود دارد و ممکن است باعث بروز سکته در آن‌ها شود.
بیماری‌های دهان و دندان
شایع‌ترین این بیماری‌ها بیماری پریودنتال است که باعث التهاب یا خونریزی لثه‌ها می‌شود. در صورتی که به درستی و به طور مرتب دندان‌های گربه را مسواک کنید می‌توانید جلوی بروز این بیماری را بگیرید.
میوپاتی ارثی
این بیماری از جمله معدود بیماری‌های ارثی گربه‌های نژاد اسفینکس است که باعث ضعف عمومی عضلانی در آن‌ها می‌شود.
شیوه‌های مراقبت از گربه نژاد اسفینکس و نیازها
بسیاری از افراد فکر می‌کنند که مراقبت از یک گربه بدون مو کار بسیار آسانی است. چرا که این گربه نیازی به اصلاح موها، شست و شوی مرتب و شانه کشیدن روزانه ندارد. اما باید بگوییم که مراقبت از نژاد گربه اسفینکس به این آسانی‌ها هم نیست.
برخی نکات مراقبتی از این گربه را در ادامه همین بخش بخوانید:
شیوه حمام کردن
گربه نژاد اسفینکس از نظر علاقه به آب تفاوت چندانی با دیگر گربه‌ها نداشته و مثل دیگران میانه خوبی با حمام کردن ندارد. اگر قرار است یک گربه اسفینکس بخرید باید از همان بچگی او را به آب عادت دهید.
اما در صورتی که یک گربه بالغ خریده‌اید، باید دقت کنید که پرورش‌دهنده پیشین او این کار را کرده باشد. در غیر این صورت برای حمام کردن او با مشکلات زیادی مواجه خواهید شد.
پوست این گربه بسیار چرب است و به همین دلیل باید حداقل یک بار در هفته به حمام برده شود. به طور کلی موهای گربه از چرب شدن پوست او جلوگیری می‌کند و این گربه تنها با لیس زدن نمی‌تواند جلوی چربی فراوان پوست خود بایستد.
چربی پوست این گربه در نواحی زیر بغل، چین‌های گردن و دیگر بخش‌های چین‌خورده بدن او بیشتر است و باید هنگام استحمام بیشتر به تمیزی این بخش‌ها دقت کنید.
در هنگام استحمام این گربه باید مراقب باشید که زیادی بدن او را نشویید. درست است که بدن او چرب است اما شست و شو نباید به گونه‌ای باشد که چربی‌های طبیعی بدن را از بین ببرد.
این که در هفته چند بار گربه نژاد اسفینکس را حمام کنی بستگی به پوست او دارد. اما سعی کنید حداقل هفته‌ای یک بار این کار را انجام دهید. برای نوع شامپوی مورد استفاده باید با دامپزشک مشورت کنید.
برای تمیز کردن بدن گربه هنگام استحمام از یک پارچه نرم آغشته به شامپو استفاده کنید تا پوست بدون موی او آسیب نبیند. برخی افراد نیز از دستمال مرطوب کودک که بدون عطر و الکل است استفاده می‌کنند. با این حال توصیه ما این است که پیش از استفاده از هر محصول شوینده و تمیزکننده حتما با دامپزشک مشورت کنید.
مراقبت از پوست
بدون مو بودن این گربه شما را از اصلاح یا سشوار کردن موها راحت می‌کند اما این به این معنا نیست که پوست او نیازی به مراقبت ندارد. این گربه‌ها مستعد ابتلا به انواع بیماری‌های پوستی و عفونت‌های قارچی هستند و باید به خوبی در برابر آفتاب‌سوختگی یا سرمازدگی مراقبت شوند.
همچنین گربه نژاد اسفینکس به دلیل دارا بودن پوست چرب مستعد جوش‌های سرسیاه در همه جای بدن به خصوص بر روی چانه است. برای جلوگیری از بروز این جوش‌ها باید بدون او را با آب گرم و صابون ضد باکتری به آرامی مالش داده و پنبه آغشته به داروی تجویز شده توسط دامپزشک را به پوست او بمالید.
دقت کنید که پس از مالش پوست با پنبه آغشته به دارو آن را به خوبی با آب سرد شست و شو دهید. جرا که لیسیدن این داروها ممکن است گربه محبوب شما را بیمار کند.
توجه کنید که در صورت مشاهده جوش‌های سرسیاه در بدن گربه باید بلافاصله او را پیش یک دامپزشک برده و درمان را آغاز کنید. چرا که تداوم این جوش‌ها می‌تواند باعث التهاب فولیکول‌های مو و بروز مشکلات جدی در گربه شما شود.
تمیز کردن گوش‌ها
گربه نژاد اسفینکس گوش‌های بزرگی دارد و مراقبت از آن‌ها در سلامت این گربه دارای اهمیت است. بدون مو بودن اسفینکس برای گوش‌هایش دردسرساز شده است. چرا که هیچ فیلتر مویی برای جلوگیری از ورود آلودگی به گوش‌ها وجود ندارد.
به همین دلیل ورود آلودگی به گوش‌ها بسیار آسان بوده و گوش‌های این گربه همواره پر از چرک‌های زرد رنگ است که می‌تواند باعث کثیف شدن لباس‌های شما شود. همچنین این چرک ممکن است گوش‌های او را مسدود کرده و باعث بروز عفونت‌های گوش شود.
بنابراین باید چند بار در هفته و ترجیحا بعد از استحمام گوش‌های اسفینکس را با پارچه نرم و مایع تمیزکننده گوش پاک کنید. این کار ممکن است کمی چندش‌آور باشد. پس اگر از اعماق قلبتان به این بی‌موی دوست‌داشتنی عشق نمی‌ورزید، فکر خریدن او را از سرتان بیرون کنید.
کوتاه کردن ناخن‌ها
اگر قصد دارید ناخن‌های گربه محبوب خود را کوتاه کرده یا آن‌ها را زیباتر کنید، بهتر است بعد از حمام این کار را انجام دهید. چرا که در این زمان ناخن‌ها نرم‌تر شده و کوتاه کردن آن‌ها آسان‌تر است. هنگام اصلاح ناخن‌ها مطمئن شوید که تنها بخش تیز ناخن‌ها را کوتاه می‌کنید و به پوست پنجه‌ها آسیبی وارد نمی‌شود.
شما می‌توانید اصلاح ناخن‌ها را با ناخن‌گیرهای مخصوص حیوانات انجام دهید اما بهتر است هنگام انجام این کار گربه خود را به اندازه کافی سرگرم کرده باشید.
نیاز به لباس
از آنجایی که گربه نژاد اسفینکس مو ندارد، پوست او به راحتی در برابر تابش آفتاب آسیب می‌بیند. پس بهتر است او را در روزهای آفتابی کمتر از خانه بیرون ببرید.
توجه کنید که استفاده از ضد آفتاب‌های انسانی برای این گربه خطرناک است و در صورتی که قصد استفاده از ضد آفتاب را دارید، باید با دامپزشک مخصوص مشورت کنید.
علاوه بر این‌ها نبود مو در این گربه باعث می‌شود که پوست او بیش از حد گرم یا سرد شود. بنابراین در روزهای تابستان بهتر است از لباس‌های بدون آستین برای این گربه استفاده کنید.
در روزهای زمستانی نیز بهتر است او را با لباس‌های گرم کافی بپوشانید یا محل سکونتش را به نزدیک بخاری یا شوفاژ منتقل کنید. به علاوه اگر کف خانه شما به اندازه کافی گرم نیست، بهتر است در قسمت‌های مختلف خانه پتوهای گرم و نرم قرار دهید تا در صورت احساس سرما گربه ب داخل آن‌ها بخزد. توجه کنید که به دلیل پوست چرب باید لباس‌های آن‌ها را به طور مرتب تعویض کرده و بشویید.
مسواک کردن دندان‌ها
شیوه مسواک زدن دندان‌های گربه نژاد اسفینکس مثل دیگر گربه‌ها است. شما باید به طور منظم و روزانه دندان‌های آن‌ها را مسواک کرده و پس از غذا خوردن به او آب فراوان بدهید.
علاوه بر آن بهتر است غذاهای خشک را برای تغذیه او انتخاب کنید که باعث تقویت دندان‌ها می‌شود. توجه کنید که پیش از غذا خوردن استخوان‌ها و مواد سفت را از غذای او خارج کنید.
در هنگام مسواک کردن مراقب لثه‌ها باشید و مراجعه مرتب به دندان‌پزشک برای چکاب کامل دندان‌ها را فراموش نکنید.
تغذیه و برنامه غذایی
در مقایسه با گربه‌های دیگر، گربه نژاد اسفینکس غذای زیادی می‌خورد. این موضوع نیز به دلیل نبود مو در آن‌ها است. این گربه‌ها نبود مو برای گرم کردن را با انرژی ناشی از غذا جبران می‌کنند.
بنابراین باید چندین بار در روز به آن‌ها غذا دهید تا تعادل دمایی بدنشان به خوبی حفظ شود. خوشبختانه این گربه‌ها نیازی به غذای خیلی خاص نداشته و تقریبا هر چیزی را می‌خورند. اما توجه به برخی نکات در تغذیه آن‌ها می‌تواند باعث حفظ سلامتی گربه شود.
این گربه‌های گوشت‌خوار هستند و غذای آن‌ها باید حاوی همه ماده مغذی مورد نیاز بدن گربه باشد. نسبت این مواد مغذی بستگی به سن، سبک زندگی و وضعیت سلامت کلی گریه دارد.
بنابراین اگر شما صاحب یک بچه گربه نژاد اسفینکس هستید باید به فکر تهیه غذای بیشتری برای او باشید. چرا که یک طفل در حال رشد نیاز به انرژی و مواد مغذی بیشتری دارد.
گربه‌های مسن‌تر ممکن است به دلیل مشکلات بیماری مراقبت‌های تغذیه‌ای خاصی نیاز داشته باشند. پس لازم است درباره غذای آن‌ها با دامپزشک مشورت کنید.
نژاد اسفینکس در یک نگاه
| نژاد | گربه اسفینکس (گربه بی‌موی کانادایی) |
| کشور مبدا | کانادا |
| محدوده وزن | 2.7 تا 6.3 کیلوگرم |
| قد | 20 تا 25 سانتی‌متر |
| دامنه طول عمر | 5 تا 15 سال |
| رنگ چشم | متفاوت است |
| نیازهای اجتماعی و نیاز به توجه | زیاد |
| مشخصات موها | بدون مو |
| رنگ‌ها | شکلاتی، قهوه‌ای، مشکی، دارچینی، یاسی، نقره‌ای، حنایی، آبی، خاکستری، کرمی، بژ، سفید، قرمز، نارنجی |
| نیاز به نظافت | زیاد |
| ویژگی‌های مثبت | – سازگار با کودکان و دیگر حیوانات خانگی
– باهوش – اجتماعی، مهربان و وفادار – فعال و پرانرژی |
| ویژگی‌های منفی | – استعداد بالا در ابتلا به انواع بیماری‌های پوستی
– نیاز به مراقبت و نظافت فراوان |